Νόμισμα ἐναντίον Χρήματος
Νόμισμα εἶναι ἡ αὐθαιρέτως ὁρισμένη σταθερὰ ἀξία, ἀπαραίτητη γιὰ τὴν ἀνταλλαγὴ ἀγαθῶν-προϊόντων (χρημάτων), ἀφοῦ ἀρχικὰ προσδιορίσουμε τὴν ἀξιακή τους σχέση, τὸ πλέον δύσκολο πρόβλημα στὴν Ἱστορία τῆς Ἀνθρωπότητας, «κλῖναι (πέντε) ἀντὶ οἰκίας» ὅπως χαρακτηριστικῶς ἀναφέρεται ἀπὸ τὸν Ἀριστοτέλη στὰ Ἠθικὰ Νικομάχεια 1133b.
Τὸ Νόμισμα στὴν ἀρχική του λειτουργία, προτοῦ γίνει κι' αὐτὸ «χρῆμα», δὲν εἶχε καμμία ἀπολύτως ἀξία αὐτὸ καθ᾿ αὑτό, ἀλλ' ἁπλῶς μεσολαβοῦσε μεταξὺ ἀξιῶν ἀγαθῶν γιὰ τὴν ἀνταλλαγὴ καὶ ἀπόκτησή τους.
Ὁ Ἀριστοτέλης ἀπαγορεύει ρητῶς τὴν μετατροπή του ἀπὸ μέσον σὲ σκοπό, δηλαδὴ τὴν μετατροπή του σὲ ἀγαθό-πρᾶγμα-χρῆμα (τοκογλυφία). Δηλαδή, «χρῆμα» ἔχουμε ὅταν ὑπάρχει ἀγορὰ «νομίσματος» στὸ κοινωνικὸ γίγνεσθαι.
Ἠθικὰ Νικομάχεια
1121b.34 καὶ 1122a.1
οἷον οἱ τὰς ἀνελευθέρους ἐργασίας ἐργαζόμενοι, πορνοβοσκοὶ καὶ
πάντες οἱ τοιοῦτοι, καὶ τοκισταὶ κατὰ μικρὰ καὶ ἐπὶ πολλῷ.
πάντες γὰρ οὗτοι ὅθεν οὐ δεῖ λαμβάνουσι, καὶ ὁπόσον οὐ δεῖ.
κοινὸν δ' ἐπ᾿ αὐτοῖς ἡ αἰσχροκέρδεια φαίνεται· πάντες γὰρ
ἕνεκα κέρδους, καὶ τούτου μικροῦ, ὀνείδη ὑπομένουσιν.
Ὁ φαῦλος κύκλος τῆς τοκογλυφίας ὁδηγεῖ στὴν διάλυση τῆς κοινωνίας.