Εισαγωγή
Το Διατμηματικό μεταπτυχιακό πρόγραμμα "Μικροσυστήματα και Νανοδιατάξεις" αποσκοπεί στην εκπαίδευση νέων επιστημόνων στην περιοχή των Μικροσυστημάτων και Νανοδιατάξεων.
Οι περιοχές αυτές της επιστήμης και της τεχνολογίας αναπτύσσονται με γρήγορους ρυθμούς τα τελευταία χρόνια κάτι που αναμένεται να συνεχισθεί και στις επόμενες δεκαετίες. Τα μικροσυστήματα κατασκευάζονται στο ίδιο μικροσκοπικό επίπεδο, όπως τα ολοκληρωμένα κυκλώματα, ακολουθώντας την ίδια λογική της παράλληλης κατασκευής (batch fabrication) που επέδρασε καταλυτικά στην ανάπτυξη της κλασσικής μικροηλεκτρονικής.
Τα πεδία εφαρμογών που δημιουργούνται με τον τρόπο αυτό είναι ευρύτατα και περιλαμβάνουν δραστηριότητες σχετιζόμενες με την υγεία, το περιβάλλον, την εξοικονόμηση ενέργειας και τις τηλεπικοινωνίες δηλαδή με θέματα, που απασχολούν καθημερινά τον πολίτη.
Όταν το χαρακτηριστικό μέγεθος των πάσης φύσεως διατάξεων που μπορεί να περιλαμβάνει ένα μικροσύστημα είναι μικρότερο των 100 nm, κανείς οδηγείται στην περιοχή της νανοτεχνολογίας. Παρόλο που η νανοτεχνολογία αγγίζει ένα πολύ ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων η έμφαση του παρόντος μεταπτυχιακού είναι σε κατευθύνσεις όπου η νανοτεχνολογία συναντάει την τεχνολογία των μικροσυστημάτων για την κατασκευή ηλεκτρονικών νανοδιατάξεων και αισθητήρων.
Η άντληση γνώσης από πολλές διαφορετικές περιοχές για την υλοποίηση των παραπάνω τεχνολογιών δημιουργεί την ανάγκη υιοθέτησης μας διεπιστημονικής προσέγγισης. Σ ένα μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών με γνωστικό αντικείμενο τα μικροσυστήματα και τις νανοδιατάξεις έχουμε συμπεριλάβει α) βασικά μαθήματα που βοηθούν στην κατανόηση σε ατομικό ή μοριακό επίπεδο προβλημάτων που σχετίζονται με την νανοτεχνολογία, όπως η Φυσική Υλικών και Διατάξεων σε νανομετρική κλίμακα και β) μαθήματα ειδίκευσης που ακολουθούν μακροσκοπική-φαινομενολογική προσέγγιση, ακόμη και προσέγγιση σε επίπεδο συστήματος.
Οι εμπλεκόμενες Σχολές του ΕΜΠ είναι η Σχολή Εφαρμοσμένων Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών, η Σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Η/Υ, η Σχολή Μηχανολόγων Μηχανικών, η Σχολή Χημικών Μηχανικών, και η Σχολή Μηχανικών Μεταλλείων Μεταλλουργών του ΕΜΠ. Επίσης, συμμετέχουν στο πρόγραμμα, ως συνεργαζόμενοι φορείς εκτός ΕΜΠ, το Ινστιτούτο Νανοεπιστήμης και Νανοτεχνολογίας του ΕΚΕΦΕ "Δημόκριτος", το Ινστιτούτο Θεωρητικής και Φυσικής Χημείας του Ε.Ι.Ε., και το Ινστιτούτο Ηλεκτρονικής Δομής και Laser του ΙΤΕ, τα οποία διαθέτουν τόσο τον κατάλληλο εξοπλισμό όσο και το αντίστοιχο ανθρώπινο δυναμικό,
Με τον συνδυασμό του ανθρώπινου δυναμικού και του τεχνικού εξοπλισμού, που μπορούν να προσφέρουν οι παραπάνω συμμετέχοντες φορείς, δημιουργείται η απαραίτητη κρίσιμη μάζα για την λειτουργία του παρόντος Διατμηματικού Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών.
Το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα χρηματοδοτήθηκε, κατά τα πρώτα έτη λειτουργίας του (2003-2008), από το πρόγραμμα ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ, του Υπουργείου Παιδείας, και οι αρχές που διέπουν τη λειτουργία του περιγράφονται στις Υπουργικές Αποφάσεις, ΦΕΚ Αρ.Φ. 1980,31.12.2003 (Αρ.Υ.Α. 78970/Β7), ΦΕΚ Αρ.Φ. 2324,6.12.2007 (Αρ.Υ.Α. 84650/Β7), ΦΕΚ Αρ.Φ. 198, 8.2.2008 (Αρ. Υ.Α. 148775/Β7) Για το διάστημα 2014-2017, το πρόγραμμα λειτούργησε σύμφωνα με το ΦΕΚ, Τεύχος Β΄, αριθμ. 3608, 31.12.2014 (Υ.Α. αρ. 208829/Ζ1). Από το 2018-19, το πρόγραμμα λειτουργεί σύμφωνα με το ΦΕΚ, Τεύχος Β΄,αριθμ. 3587, 23/8/2018 (Απόφαση 38915), και σύμφωνα με τον Κανονισμό Λειτουργίας ΦΕΚ, Τεύχος Β΄, Αρ. Φύλλου 3526, 21/8/2018 (Απόφαση 38917)