Μια θεωρία στην καθημερινή γλώσσα δεν διαφέρει και πολύ από μια εικασία ή μια διαίσθηση. Αλλά στην επιστημονική γλώσσα η λέξη αυτή αντιστοιχεί σε μια πλήρως καθορισμένη ιδέα η οποία στηρίζεται σε πειραματικά στοιχεία.

Οι επιστημονικές θεωρίες συγκεράζουν και κωδικοποιούν την γνώση μας για ένα συγκεκριμένο θέμα. Στον τομέα της Φυσικής, μια θεωρία περιγράφεται από ένα σύνολο μαθηματικών εξισώσεων. Αυτές οι εξισώσεις περιγράφουν φαινόμενα που έχουν ήδη παρατηρηθεί και προβλέπουν αποτελέσματα νέων πειραμάτων.

Είναι δυαντόν για μια θεωρία να είναι καλά ελεγμένη σε μια περιοχή αλλά να αφήνει ακόμα ανοικτά ερωτήματα σε άλλες περιοχές όπου δεν έχει γίνει ακόμα έλεγχος.

Στην Φυσική των Σωματιδίων η επικρατούσα θεωρία ονομάζεται "Καθιερωμένο Πρότυπο" (Standard Model). Οι επιστήμονες προσπαθούν να εισαγάγουν νέα στοιχεία τα οποία δεν αντίκεινται στους έως σήμερα επιτυχείς ελέγχους της θεωρίας αυτής αλλά την ίδια στιγμή προβλέπουν αποτελέσματα μελλοντικών πειραμάτων. Αυτή η διεργασία ονομάζεται "δημιουργία προτύπων" (model building). Καθοδηγείται από μαθηματικές ιδέες καθώς και στοιχεία της υπάρχουσας θεωρίας που φαίνεται να ικετεύουν για μια καλύτερη εξήγηση. Αυτή η διαδικασία καθοδηγεί και τα πειράματα σε νέες διερευνήσεις. Καθώς τα πειραματικά δεδομένα επιβεβαιώνουν ή απορρίπτουν τις νέες ιδέες, ηθεωρία επεκτείνεται και γίνεται ακριβέστερη.

Helen Quinn, Stanford Linear Accelerator Center

Μετάφραση: Νίκος Τράκας