η Ελλάδα και το CERN
Γενικές πληροφορίες
Μαθητικές επισκέψεις
Καλοκαιρινά μαθήματα
για φοιτητές (Summer Students)
...και για καθηγητές
Ευκαιρίες εργασίας στο CERN
Η ιστοσελίδα του CERN
"Ό,τι θα θέλατε να μάθετε
για τα στοιχειώδη σωματίδια ..."
(ο ελληνικός εκλαϊκευτικός
ιστότοπος)
Υπεύθυνος σύνταξης, υλοποίηση:
Νίκος Τράκας,
Αναπλ. Καθηγητής ΕΜΠ/ΣΕΜΦΕ
(επικοινωνία: 210-7723047,
ntrac@central.ntua.gr)
...τι είναι το CERN
Το CERN είναι το Ευρωπαϊκό Εργαστήριο Σωματιδιακής Φυσικής, το μεγαλύτερο στον κόσμο ερευνητικό κέντρο του είδους του.
Η ίδρυσή του το 1954 αποτέλεσε μια από τις πρώτες κοινές ευρωπαϊκές προσπάθειες και συνιστά ένα φωτεινό παράδειγμα διεθνούς συνεργασίας.
Τα 12 ιδρυτικά κράτη-μέλη (στα οποία ανήκει και η Ελλάδα), έχουν αυξηθεί σήμερα σε 20. Το Εργαστήριο βρίσκεται πάνω στα Γαλλοελβετικά σύνορα,
δυτικά της Γενεύης, στους πρόποδες της οροσειράς του Ιούρα(Jura). Περίπου 6500 επιστήμονες, δηλαδή σχεδόν το 50% των επιστημόνων
σ' όλο τον κόσμο που ασχολούνται με τα σωματίδια, χρησιμοποιούν τις εγκαταστάσεις του CERN. Οι επιστήμονες αυτοί εκπροσωπούν
500 πανεπιστήμια και πάνω από 80 εθνικότητες.
Έργο του CERN είναι η καθαρή επιστήμη, η διερεύνηση των πλέον θεμελιωδών ερωτημάτων για τη Φύση:
- Τι είναι η ύλη;
- Από πού προέρχεται;
- Πως συγκρατείται για να σχηματίσει άστρα, πλανήτες και ανθρώπινα όντα;
Ο λόγος ύπαρξης του CERN είναι η βασική έρευνα, αλλά το Εργαστήριο παίζει επίσης ένα σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της τεχνολογίας αιχμής. Από την επιστήμη των υλικών μέχρι τους υπολογιστές, η φυσική των σωματιδίων απαιτεί εξαιρετικές επιδόσεις, αναδεικνύοντας το CERN σε ένα σπουδαίο πεδίο πειραματισμού και ελέγχου για τη βιομηχανία.
...τι κάνει το CERN
Το CERN βρίσκεται στην πρωτοπορία της ανθρώπινης αναζήτησης για τη γνώση, μιας αναζήτησης που έχει τις ρίζες της στα βάθη των απαρχών
του πολιτισμού. Ο κύριος εξοπλισμός του Εργαστηρίου, οι επιταχυντέςτων σωματιδίων και οι ανιχνευτές, συγκαταλέγονται στα μεγαλύτερα και
πολυπλοκότερα επιστημονικά όργανα στον κόσμο.
Οι επιταχυντές είναι διατάξεις που επιταχύνουν σωματίδια (ηλεκτρόνια, πρωτόνια κ.α.) σε πολύ μεγάλες ταχύτητες (και ενέργειες).
Μέσω της σύγκρουσης αυτών των σωματιδίων με ακίνητους στόχους ή μεταξύ τους και της καταγραφής των αποτελεσμάτων των συγκρούσεων
με ανιχνευτές, οιφυσικοί μπορούν να ανακαλύψουν τις δυνάμεις που ασκούνται μεταξύ των σωματιδίων.
Στο CERN, οι δέσμες των σωματιδίων χρησιμοποιούνται για να διεισδύσουν μέσα στην καρδιά της ύλης και να δημιουργήσουν
καταστάσεις ανάλογες με αυτές που επικρατούσαν λίγο μετά την Μεγάλη Έκρηξη.
Οι ερευνητές του CERN εξετάζουν εκατομμύρια από ασυνήθιστα γεγονότα προσπαθώντας να καταλάβουν
πώς, μετά από περίπου 14 δισεκατομμύρια χρόνια, το Σύμπαν κατέληξε σε ό,τι βλέπουμε σήμερα γύρω μας.
...το επόμενο βήμα
Το Καθιερωμένο Πρότυπο, η σύγχρονη θεωρία που περιγράφει με επιτυχία όλα τα πειράματα στοιχειωδών σωματιδίων τα τελευταία χρόνια,
δεν είναι πλήρης. Πολλά θεμελιώδη ερωτηματικά μένουν αναπάντητα (πώς τα σωματίδια αποκτούν μάζα, οι τέσσερειςδυνάμεις της φύσης είναι
απλά διαφορετικές μορφές μιας μόνο δύναμης κλπ).
Για να απαντήσει σ' αυτά τα ερωτήμτα, το CERN κατασκεύασει ένα νέο επιταχυντή, τον Μεγάλο Επιταχυντή Συγκρουόμενων Δεσμών Αδρονίων
(Large Hadron Collider, LHC) ο οποίος ξεκίνησε την κανονική λειτουργία του τον Οκτώβριο του 2009.
Ο LHC, συγκεντρώνει ήδη επιστήμονες από όλο τον κόσμο. Οι ανιχνευτές που θα μελετήσουν τιςσυγκρούσεις στο LHC θα είναι μεγαλύτεροι και πιο περίπλοκοι
από ό,τι μέχρι σήμερα. Θα είναι και πολύ πιο γρήγοροι,
αφού θα κατορθώνουν να συλλαμβάνουν περίπου 800 εκατομμύρια συγκρούσεις κάθε δευτερόλεπτο. Κάθε μια από τις κοινοπραξίες των φυσικών
που κατασκεύασαν και λειτουργούν αυτούς τους ανιχνευτές αποτελείται από περισσότερους από 1000 επιστήμονες απ' όλοτον κόσμο.
Οι Έλληνες επιστήμονες συμμετέχουν ενεργά σ' όλη την επιστημονική ζωή του CERN από τηνίδρυσή του. Όταν το CERN ιδρύθηκε,
στη δεκαετία του '50, έγινε το πρότυπο Ευρωπαϊκής συνεργασίας. Τώρα, με τον LHC, γίνεται το πρώτο πραγματικά παγκόσμιο εργαστήριο.
...εκεί όπου γεννήθηκε το WWW
Ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του 1940, οι άνθρωποι είχαν οραματιστεί μια παγκόσμια βάση δεδομένων ικανή να συνδέεται με
πολλές πηγές δεδομένων έτσι ώστε κάθε σημαντική πληροφορία να γίνεται άμεσα προσιτή στο χρήστη.Σήμερα, το πιο δημοφιλές
σήμερα τέτοιο σύστημα είναι ο Παγκόσμιος Ιστός (WWW) που ξεκίνησε το Μάρτιο του 1989 από τοCERN. «Πατέρες» του θεωρούνται οι
Τ. Berners-Lee (φωτογραφία) και R. Cailliau.
Το 1995, 6 χρόνια μετά, το CERN παρέδωσε το μέλλον του WWW στην κοινοπραξία WorldWideWebConsortium που αποτελείται από το
Γαλλικό Εθνικό Ινστιτούτο Ερευνών στην Πληροφορική και τους Αυτοματισμούς (INRIA) και το Εργαστήριο Επιστήμης Υπολογιστών
του Τεχνολογικού Ινστιτούτου της Μασσαχουσέτης(ΜΙΤ).
Ποιος θα το φανταζότανε πριν 10 χρόνια, ότι η έρευνα στη φυσική των σωματιδίων θα οδηγούσε σ' ένα σύστημα επικοινωνίας
το οποίο θα επέτρεπε σε κάθε σχολείο να αποκτήσει τη μεγαλύτερη βιβλιοθήκη του κόσμου μέσω ενός μόνο υπολογιστή;
Το CERN παίζει επίσης ένα σοβαρό ρόλο στην ανώτατη τεχνική εκπαίδευση. Μια πλήρης σειρά εκπαιδευτικών προγραμμάτων και
υποτροφιών προσελκύει στο Εργαστήριο πολλούς ταλαντούχους νέους επιστήμονες και μηχανικούς. Οι περισσότεροι από αυτούς
συνεχίζουν την καριέρα τους στη βιομηχανία, όπου η εμπειρία τους στην εργασία σ' ένα πολυεθνικό περιβάλλον υψηλής τεχνολογίας,
εκτιμάται ιδιαίτερα.